Patroni roku 2024
Rok 2024 obfituje w liczne grono patronów wybranych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Ich wybór wiąże się z upamiętnieniem rocznic i wydarzeń ważnych dla polskiej kultury i dziedzictwa narodowego. Patronami roku 2024 zostali: Marek Hłasko, Arcybiskup Antoni Baraniak, Romuald Traugutt, Wincenty Witos, Kazimierz Wierzyński, Melchior Wańkowicz, Rodzina Ulmów, Zygmunt Miłkowski oraz Polscy Olimpijczycy.
Marek Hłasko – wybitny prozaik i autor scenariuszy filmowych. Twórca „Bazy Sokołowskiej”, „Pięknych dwudziestoletnich” czy zbioru opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”. Filmy „Zbieg” Stanisława Jędryki czy „Baza ludzi umarłych” Czesława Petelskiego powstały na podstawie prozy pisarza. Posłowie w uchwale podkreślili, że Hłasko potrafił „nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną, dzięki czemu jego twórczość ma wymowę uniwersalną”. W 2024 roku przypada 90. rocznica urodzin autora.
Abp Antoni Baraniak – salezjanin, doktor prawa kanonicznego. Przed II wojną światową był sekretarzem prymasa Polski kard. Augusta Hlonda. Jeden z najbardziej zaufanych współpracowników kard. Stefana Wyszyńskiego i jak zaznaczono w uchwale „niezłomny obrońca wiary katolickiej, Kościoła i Polski wobec prześladowań komunistycznych, jeden z przywódców pokojowych zmagań Polaków o niepodległość”. W bieżącym roku przypada 120. rocznica urodzin abp. Antoniego Baraniaka.
Romuald Traugutt – wielki polski patriota, dyktator Powstania Styczniowego, bojownik o polską niepodległość. Aresztowany przez Rosjan, podczas śledztwa nie zdradził współpracowników. Został skazany na śmierć i powieszony 5 sierpnia 1864 roku na stokach warszawskiej Cytadeli razem z członkami i pracownikami Rządu Narodowego. W 2024 roku przypada 160. rocznica śmierci Romualda Traugutta.
Wincenty Witos – był trzykrotnym premierem, wybitnym mężem stanu, działaczem samorządowym i przywódcą ruchu ludowego. W ustawie z 2017 roku został włączony w poczet Ojców Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu uchwały napisano, iż „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu wybitnych zasług Wincentego Witosa i w związku ze 150. rocznicą jego urodzin, ustanawia rok 2024 Rokiem Wincentego Witosa”.
Kazimierz Wierzyński – wybitny polski pisarz i poeta, w młodości zaangażowany w konspirację niepodległościową. Był jednym z twórców grupy literackiej Skamander. Wpływ na jego twórczość miała pasja sportowa. W 1928 roku za tom „Laur olimpijski" otrzymał złoty medal na konkursie literackim igrzysk w Amsterdamie. Po wojnie pozostał na uchodźstwie, gdzie dalej zajmował się działalnością literacką. Upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej. W 2024 roku obchodzimy 130. rocznicę urodzin autora.
Melchior Wańkowicz – jeden z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii, określany mianem ojca reportażu. W okresie międzywojennym założył i kierował wydawnictwem „Rój", publikował m.in. w „Kurierze Warszawskim", „Wiadomościach Literackich" i „Kurierze Porannym". W uchwale Sejmu przypomniano, że „wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość służyć wspólnocie”. „W 50. rocznicę od jego odejścia Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2024 Rokiem Melchiora Wańkowicza — niepokornego, odważnego, wnikliwego dziennikarza, pisarza i reportażysty, będącego wzorem i symbolem polskiego dziennikarstwa” - napisali posłowie.
W marcu 2024 roku przypada 80. rocznica zamordowania przez żandarmerię niemiecką rodziny Ulmów z Markowej na Podkarpaciu, która ukrywała Żydów z trzech rodzin: Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. „Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę” – podkreślił Sejm w uchwale. 24 marca – dzień śmierci rodziny Ulmów – od 2018 roku jest obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką dla uczczenia tych wszystkich, którzy pomimo ogromnego niebezpieczeństwa nieśli pomoc ludności żydowskiej.
Zygmunt Fortunat Miłkowski – „żołnierz i pisarz, wytrwały działacz niepodległościowy, twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego”. Był współtwórcą założonej w Zurychu tajnej organizacji Liga Polska, której program zakładał odbudowę Polski jako demokratycznej republiki. Pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż napisał 80 powieści. W 2024 roku przypada 200. rocznica urodzin autora.
Rok Polskich Olimpijczyków – 27 lipca 1924 roku, na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia brąz w konkursie skoków wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. Były to pierwsze medale olimpijskie zdobyte przez polskich sportowców. „W uznaniu zasług i wyjątkowego znaczenia występów polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich, w 100–lecie zdobycia pierwszego medalu olimpijskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków” – stwierdzili posłowie w przyjętej uchwale.
źródło: Oficjalna strona Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=470DB997878B521CC12589FD003E50E2 (dostęp 08.01.2024r.)
